Reklamcılığın tarihi insanlık kadar eski. Milattan önce 3000’lere kadar uzanan bu geçmiş, o zamanlardan günümüze kadar toplumların değişen değerlerini, ahlak anlayışını ve estetik algısını gözler önüne seriyor. İlk başlarda ürün veya hizmetleri duyurmanın basit yolları olarak başlayan reklamlar, zamanla kültürel normların, modanın ve sosyal dinamiklerin bir aynası haline geldi.

Ancak her dönemin kendine özgü değerleri ve bakış açıları olduğu gibi, o zamanlar normal kabul edilen şeyler, günümüz standartlarına göre inanılmaz derecede problemli, hatta utanç verici görünebiliyor. Özellikle 20. yüzyılın başlarından itibaren hızla popülerleşen görsel reklamlar, hem içerikleri hem de verdikleri mesajlarla dönemin zihniyetine ışık tutuyor.

O yıllarda reklamcılık, neredeyse hiçbir kurala veya etik kısıtlamaya tabi değildi. Kadınlar, erkekler, çocuklar ve hatta sağlık konuları gibi hassas meseleler bile sorgusuzca birer pazarlama aracına dönüştürülüyordu. Şok edici ifadeler, stereotiplerle dolu mesajlar ve etik dışı yaklaşımlar, o dönemin normal sayılan bir parçasıydı.

Günümüzün duyarlı ve eleştirel bakış açısıyla bakıldığında, bu eski reklamlar hem komik hem de bir o kadar rahatsız edici bir tablo çiziyor. Öyle ki, bu afişlerden bazıları bugün yayımlanmaya kalksa, daha gün yüzü görmeden sansüre uğrardı. İşte geçmişin bu şaşırtıcı izlerini taşıyan, birbirinden tuhaf ve bir o kadar utanç verici eski reklamları sizler için derledik. Bu görseller yalnızca reklamcılığın değil, insanlık tarihinin de en karanlık köşelerine ışık tutuyor.

Hazırsanız, sizi şaşırtacak ve düşündürecek bu nostaljik yolculuğa başlayalım.

1. Kadınlar Açabiliyor muymuş?

Bu ketçap reklamı, cinsiyetçilik dolu bir yaklaşımla, kadınların fiziksel güçten yoksun olduğunu ima ediyor. “Kolay açılır” tasarımı öne çıkararak 1950’lerin cinsiyetçi pazarlama anlayışını ve toplumsal kalıplarını gözler önüne seriyor.

2. Bu Akşam Eşinizi Yenin

Bu bowling merkezi reklamında kullanılan “Bu Akşam Eşinizi Yenin” sloganı, zararlı bir kavramı rekabetçi bir şaka olarak sunuyor.

3. Eşinizin Ölümünü Planlayın

Albany Life’ın bu reklamı, şok edici bir ifadeyle erkekleri eşlerinin ölümü için finansal plan yapmaya çağırıyor. Kadını yalnızca ev işleri ve çocuk bakımı masraflarına indirgemesi, tam anlamıyla absürt.

4. Beni Öpecek mi?

II. Dünya Savaşı döneminden kalma, kadının pasif bir obje olarak gösterildiği bu reklam, dönemin toplumsal cinsiyet algılarını yansıtıyor.

5. Zayıfken Erkekler Bana Bakmazdı

Bu reklam, “Wate-On” adlı ürünü tanıtarak ince kadınları utandırıyor ve erkeklerin kıvrımlı kadınları tercih ettiğini öne sürüyor. Dönemin zararlı beden algısı standartlarını yansıtıyor.

6. Temiz Görünüyor Ama…

II. Dünya Savaşı dönemine ait bu afiş, zührevi hastalıklara karşı kadınları “hastalık taşıyıcılar” olarak hedef alıyor. Sağlık mesajından çok, damgalayıcı bir içerik taşıyor.

7. Kadınlar, Güzel Olmak Görevinizdir

Prof. Bird’s Cream of Almonds ürününü tanıtan bu reklam, sivilceleri ve cilt pürüzlerini yok edeceğini iddia ederek güzellik standartlarını sömürmekte.

8. Kaybedenler Karşınızda

Eastern Airlines’ın bu reklamı, hostes seçiminde görünüş, kişilik ve davranış gibi kriterleri vurguluyor. Eski dönem reklamcılığın cinsiyetçi tonuna mükemmel bir örnek.

9. Eşinizi Evcil Hayvan Gibi Tutun

Bir restoranın bu “mizahi” reklamı, kadınların yemek yapma becerisini alaya alarak, kocalara eşlerini “evcil hayvan” gibi tutup dışarıda yemek yemelerini öneriyor.

10. Hastalıkla Yüklü

Bu afiş, rastgele ilişkilerin zührevi hastalık riskini bir silah metaforuyla kıyaslayarak korku yaratmaya çalışıyor.

11. Kötü Nefes Ve Kadınlar

Colgate’in bu reklamı, “Erkeklerin de kötü nefesi olur!” diyerek toplumsal cinsiyet normlarını sorguluyor ve diş macununu herkes için bir çözüm olarak sunuyor.

12. Kalkın Hanımlar!

Congoleum zemin kaplamaları için hazırlanan bu reklam, “Kalkın Hanımlar!” ifadesiyle kadınlara küçümseyici bir şekilde hitap ediyor.

13. Hamile Kadınlar İçin Sigara

Bu reklam, sigarayı hamile kadınlara “arzuladıkları yumuşak tat” olarak tanıtıyor ve sağlığa zararlı etkilerini göz ardı eden eski tıbbi önerileri yansıtıyor.

14. Her Erkeğe Bir Kadın Daha

Chlorodent diş macunu reklamı, sabah ağız kokusundan kaçınmazsanız kocanızın “başka kadınlara” yöneleceğini ima ediyor.

15. Elektrik Eşinizi Öldürsün

Bu afiş, elektrikle yapılan işleri teşvik etmek için “eşinizi iş yüküyle öldürmeyin” diyor ve cinsiyet rollerini komik bir şekilde yansıtıyor.

16. Çamaşır Makinesi Ve Mutlu Kadın

Hotpoint marka çamaşır makinesi ve kurutma makinesi reklamı, bir kadını mutlu, çekici ve hamile tutan bir hediye olarak pazarlanıyor.

17. İkinci El Eş

1930’lardan kalma bu reklam, bir sekreterin evli patronuyla yaşadığı skandal bir ilişkiyi konu alıyor.

18. Annen Seni Neden Zehirledi?

Bu reklam, annenin çocuğuna zarar verebileceği bir korku mesajıyla dikkat çekmeye çalışıyor.

19. Vermiyorsa Kendin Al!

Jade East reklamı, kadınların ürün hediye etmemesi durumunda erkeklerin kendilerinin satın alması gerektiğini söyleyerek cinsiyetçi bir pazarlama örneği sunuyor.

---

Bugün hala birçok konuda mükemmel bir noktada olmasak da reklamcılıkta önemli bir ilerleme kaydedildi. Reklamların dijital platformlara taşınmasıyla birlikte içeriklerin milyonlara ulaşmadan önce sıkı denetimlerden geçmesi sağlanıyor. Bu da duygu sömürüsü veya uygunsuz içeriklerden uzak, daha etik kampanyalar yapılmasına yardımcı oluyor.